مسئله فین‌فلوئنسرها: 73% با توصیه‌های نادرست از سوی اساتید نسل Z که فاقد نظارت هستند مواجه می‌شوند

نتایج کلیدی

• %89 از نسل Z از شبکه‌های اجتماعی برای آموزش مالی استفاده می‌کند، که 83% از آن‌ها عموماً به تیک‌تاک متکی هستند.
• %73 می‌گویند که با اطلاعات مالی گمراه‌کننده در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده‌اند.
• بیش از نیمی از آن‌ها، 62% بر اساس توصیه‌های شبکه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما تنها 15% کاملاً از ریسک این کار آگاه بودند.
• %35 می‌گویند که توصیه‌های مالی در شبکه‌های اجتماعی ارزش خالص دارایی‌هایشان را کاهش داده است.
• %81 از نسل Z معتقدند که پلتفرم‌ها یا اینفلوئنسرها باید مسئول هشدار دادن به کاربران درباره ریسک سرمایه‌گذاری باشند.

ظهور تیک‌تاک مالی

یافته‌های نظرسنجی Olymptrade در مارس 2025 از بزرگسالان نسل Z نشان می‌دهد که رقم سرسام‌آور 89% از پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی برای یادگیری درباره امور مالی شخصی استفاده می‌کنند، و تیک‌تاک به عنوان پلتفرم منتخب برتری دارد. 83% به طور قاطع تیک‌تاک را به عنوان منبع اصلی اطلاعات مالی خود ذکر کرده‌اند، و پس از آن با فاصله زیاد ردیت (10%)، یوتیوب (5%) و اینستاگرام (2%) قرار دارند.

این پدیده تعامل گسترده‌ای را در هشتگ‌های مالی به وجود آورده است. هشتگ‌های #financialfreedom و #finance از بین محبوب‌ترین‌ها بوده و هر کدام در بیش از 3 میلیون ویدیو ظاهر شده‌اند. در حالی که هشتگ‌های محبوب دیگر شامل #moneytok (با 2.9 میلیون ویدیو)، #personalfinance (با 951,900 ویدیو)، و #moneymindset (با 928,600 ویدیو) هستند. فقط در 60 روز اخیر، هشتگ‌های مالی پرطرفدار در نزدیک به 1 میلیون ویدئوی جدید تیک‌تاک ظاهر شده‌اند.

ساختن امپراتوری اعتماد بدون اعتبارنامه

تحقیقات اخیر مؤسسه CFA نشان می‌دهد که فین‌فلوئنسرها برای سرمایه‌گذاران نسل Z جذابیت دارند زیرا محتوای آموزشی که تولید می‌کنند بلافاصله قابل دسترسی و رایگان است، و مفاهیم پیچیده مالی را قابل فهم‌تر می‌سازد. در مطالعه‌ی سال 2025 خود با عنوان "جذابیت فین‌فلوئنسرها: سرمایه‌گذاری در عصر شبکه‌های اجتماعی"، دریافتند که فین‌فلوئنسرها خلأ مهمی را برای سرمایه‌گذاران نسل Z پر می‌کنند که آموزش رسمی مالی کمی دریافت کرده و تعامل محدودی با مشاوران مالی دارای مجوز دارند.

این تأثیر صنعت پرسودی را به وجود آورده است. مطالعه‌ای که توسط سازمان ناظر مالی هلند (AFM) انجام شد، 150 شخصیت مالی فعال در شبکه‌های اجتماعی را بررسی کرد و الگوی درآمدزایی آنها را شناسایی نمود: 50 نفر دوره‌های آموزشی می‌فروختند، 17 نفر کتاب‌های ‌نوشته‌شده توسط خودشان را ارائه می‌دادند و 24 نفر سیگنال‌های معاملاتی ارائه می‌کردند. این جریان‌های درآمدی نشان می‌دهند که فین‌فلوئنسرها چگونه محتواهای رایگان شبکه‌های اجتماعی را به امپراتوری‌های تجاری سودآور تبدیل کرده‌اند.

میزان این تأثیر قابل توجه است. تحقیقات Olymptrade نشان داد که 94% از نسل Z حداقل یک اینفلوئنسر مالی را دنبال می‌کنند، در حالی که 36% بین چهار تا شش فین‌فلوئنسر را دنبال می‌کنند و 20% هفت نفر یا تعداد بیشتری را دنبال می‌کنند. این روابط دیجیتال کوتاه‌مدت نیستند – 78% حداقل یک ساعت در هفته را به دنبال کردن محتوای مالی در شبکه‌های اجتماعی می‌پردازند و 34% چهار ساعت یا زمان بیشتری را در هفته صرف این کار می‌کنند.

اما مسئله فقط این نیست که نسل Z چگونه محتوای مالی را مصرف می‌کند؛ بلکه میزان مصرف آن‌ها نیز اهمیت دارد. بیشتر کاربران بین یک تا سه ساعت در هفته (54%) را به مشاهده محتوای مالی در شبکه‌های اجتماعی اختصاص می‌دهند، در حالی که 24% بین چهار تا هفت ساعت و 10% بیش از هشت ساعت در هفته را صرف این کار می‌کنند. این سرمایه‌گذاری زمانی قابل توجه نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی مالی تا چه حد در زندگی این جوانان ریشه دوانده‌اند.

Simon Varen، سخنگوی Olymptrade توضیح می‌دهد: "سرمایه‌گذاران جوان با فین‌فلوئنسرها بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند تا با مشاوران سنتی، زیرا سبک آن‌ها واقعی و شخصی به نظر می‌رسد. این جوانان خودشان را در این شخصیت‌های شبکه‌های اجتماعی می‌بینند و این مسئله باعث ایجاد اعتماد می‌شود."

پارادوکس اعتماد: آگاه از اطلاعات نادرست، اما همچنان دنبال کردن توصیه‌ها

این مصرف گسترده محتوای مالی در شبکه‌های اجتماعی پارادوکسی را ایجاد کرده است: در حالی که 73% از کاربران نسل Z گزارش می‌دهند که با اطلاعات مالی گمراه‌کننده در این پلتفرم‌ها مواجه شده‌اند، به طوری که 62% این مسئله را "هر از چندگاهی" و 11% آن را "اغلب" تجربه کرده‌اند، بسیاری این پلتفرم‌ها را همچنان به عنوان منابع قابل اعتماد در نظر می‌گیرند.

این اعتماد به‌صورت عینی نمود پیدا می‌کند: 27% معتقدند محتوای تولیدشده توسط کاربران قابل اعتمادتر از مشاوره مالی سنتی است و 51% به‌طور مشخص شبکه‌های اجتماعی را انتخاب می‌کنند زیرا "تولیدکنندگان محتوا را دوست دارند." نکته قابل توجه‌تر این است که 41% از پاسخ‌دهندگان تنها به شبکه‌های اجتماعی برای دریافت مشاوره مالی خود متکی هستند، و هیچ منبع دیگری برای اطلاعات مالی ندارند.

Varen اینگونه صحبتش را ادامه داد: "سرمایه‌گذاران بی‌تجربه احتمالاً احساس نزدیکی عاطفی با این تأثیرگذاران مالی جذاب دارند که ممکن است درک آن‌ها از ریسک را تحت تأثیر قرار دهد."

پیامدهای این اعتماد زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که شکاف آگاهی مورد بررسی قرار گیرد. در میان افرادی که بر اساس توصیه‌های شبکه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، تنها 15% از خطرات موجود "کاملاً آگاه" بوده‌اند. 46% قابل توجهی یا "تاحدودی آگاه" بودند یا "خیلی آگاه نبودند"، در حالی که 17% اعتراف کردند که "کاملاً بی‌اطلاع" از خطرات احتمالی هستند.

تأثیر توصیه‌های مالی در شبکه‌های اجتماعی بر ثروت نسل Z پیام‌های متناقضی ارائه می‌دهد. در حالی که 42% از سرمایه‌گذاران نسل Z گزارش می‌دهند که توصیه‌های مالی در شبکه‌های اجتماعی باعث افزایش ثروت خالص آن‌ها شده است (7% تا حد خیلی زیادی و 35% تا حدودی)، تقریباً به همان نسبت (35%) اعلام کرده‌اند که این توصیه‌ها باعث کاهش ثروتشان شده است، به طوری که 24% کاهش نسبی و 11% کاهش شدیدی را تجربه کرده‌اند. نزدیک به یک‌چهارم (23%) گزارش داده‌اند که این توصیه‌ها هیچ تأثیری نداشته است. این یافته‌ها لایه دیگری از پیچیدگی را به پدیده فین‌فلوئنسرها اضافه می‌کند: در حالی که بسیاری از جوانان به شبکه‌های اجتماعی به عنوان منبع اصلی راهنمایی مالی خود روی آورده‌اند، و 41% فقط به این پلتفرم‌ها برای دریافت توصیه متکی هستند، نتایج بسیار متغیر به نظر می‌رسد. این دامنه تغییرات در نتایج مالی، همراه با یافته‌ای که نشان می‌دهد 73% از کاربران با اطلاعات گمراه‌کننده در این پلتفرم‌ها مواجه می‌شوند، نشان می‌دهد در حالی که توصیه‌های مالی در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند برای برخی کاربران مفید باشند، ممکن است برای دیگران خطرات قابل توجهی داشته باشند، به‌ویژه با توجه به اینکه تنها 15% از سرمایه‌گذاران گزارش داده‌اند که نسبت به خطرات مرتبط با تصمیمات سرمایه‌گذاری خود «کاملاً آگاه» هستند.

خلأ نظارتی

چشم‌انداز نظارتی فعلی همگام با انفجار محتوای مالی در شبکه‌های اجتماعی پیش نرفته است. در حالی که مشاوران مالی سنتی تحت نظارت دقیقی فعالیت می‌کنند، فین‌فلوئنسرها اغلب در یک خلأ نظارتی کار می‌کنند. این اختلاف زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که نرخ پایین هشدارهای سرمایه‌گذاری توسط اینفلوئنسرهای مالی را در نظر بگیریم، در حالی که مشاوران دارای مجوز مؤظف هستند این موارد را طبق قانون افشا کنند.

در نظرسنجی Olymptrade، به نظر می‌رسد که معامله‌گران این شکاف را تشخیص می‌دهند، به طوری که 81% معتقدند که اینفلوئنسرها، پلتفرم‌ها، یا هر دو باید مسئول هشدار دادن به کاربران درباره خطرات معاملات باشند. با این حال، 79% معتقدند که فین‌فلوئنسرها و پلتفرم‌ها در حال حاضر در ارائه هشدارهای کافی درباره ریسک‌ها ناکام هستند، و تنها 15% از سرمایه‌گذاران نسبت به خطرات سرمایه‌گذاری‌های خود "کاملاً آگاه" بوده‌اند.

گزارش مؤسسه CFA نشان می‌دهد که تنها 20% از محتوای فین‌فلوئنسرها که شامل توصیه‌های سرمایه‌گذاری است، حاوی هر شکلی از افشاگری درباره تضاد منافع احتمالی، وضعیت حرفه‌ای، یا این نکته بوده است که آن‌ها کمیسیون یا پولی دریافت کرده‌اند یا خیر.

بازنگری باورهای مالی

فراتر از هدایت تصمیمات سرمایه‌گذاری خاص، فین‌فلوئنسرها در حال تغییر اساسی باورهای مالی اصلی نسل Z هستند. نتایج نظرسنجی ما نشان‌دهنده انحرافات چشمگیر از حکمت مالی سنتی است، به طوری که 68% نیاز به یک شغل سنتی کارمندی را زیر سؤال می‌برند و 65% نسبت به اهمیت داشتن مدرک دانشگاهی تردید دارند. به همین ترتیب، 44% اهمیت مالکیت خانه را به‌عنوان یک هدف مالی زیر سؤال می‌برند، در حالی که 41% هشدارهای متعارف درباره سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال را رد می‌کنند. نزدیک به نیمی از آن‌ها (49%) با هشدارهای سنتی علیه کارت‌های اعتباری مخالف هستند. این تغییرات نشان‌دهنده یک جدایی قابل‌توجه از راهنمایی‌های مالی سنتی هستند و ممکن است هم بازتابی از واقعیت‌های اقتصادی در حال تغییر باشند و هم نشان‌دهنده تأثیر محتوای فین‌فلوئنسرهایی باشد که مسیرهای جایگزین موفقیت مالی را تبلیغ می‌کنند.

پیدا کردن تعادل: پلتفرم‌های مسئول و آموزش مصرف‌کننده

با افزایش نگرانی‌ها درباره توصیه‌های مالی بدون نظارت، برخی پلتفرم‌ها در تلاش‌اند تا شکاف بین دسترسی‌پذیری و مسئولیت‌پذیری را پر کنند. Olymptrade که یک کارگزار آنلاین دارای مجوز و تحت نظارت می‌باشد، نماینده رویکردی برای ایجاد ارتباط بیم خدمات مالی سنتی با اولویت‌های دیجیتالی مدرن است.

ظهور اینفلوئنسرهای مالی هم یک فرصت و هم یک چالش برای صنعت خدمات مالی محسوب می‌شود. در حالی که این صداهای جدید به قابل‌دسترس‌تر و جذاب‌تر کردن آموزش مالی برای سرمایه‌گذاران جوان کمک کرده‌اند، نبود مقررات و نظارت، خطرات واقعی را به همراه دارد.

این داده‌ها نشان می‌دهند با این که نسل Z دردسترس بودن و ارتباط‌پذیری فین‌فلوئنسرها را می‌پسندد، آن‌ها همچنین نیاز به نظارت بهتر و افشای ریسک را تشخیص می‌دهند. این آگاهی فرصتی را برای پلتفرم‌هایی ایجاد می‌کند که می‌توانند تعامل شبکه‌های اجتماعی را با رعایت مناسب مقررات و مدیریت ریسک ترکیب کنند.

روش‌شناسی

این نظرسنجی در مارس 2025 در بین 1,753 بزرگسال از نسل Z در بازه سنی 18 تا 28 سال انجام شد. از پاسخ‌دهندگان درباره الگوهای استفاده از شبکه‌های اجتماعی، رفتارهای سرمایه‌گذاری، باورهای مالی، و تجربیاتشان از محتوای مالی آنلاین سؤال شد. داده‌های هشتگ تیک‌تاک در مارس 2025 جمع‌آوری شد.